ثبت ملی ۷۴ عنصر ناملموس؛ پویایی میراث معنوی اردبیل
تاریخ انتشار: ۲۱ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۲۰۳۳۰۴
ثبت ۷۴ عنصر ناملموس استان اردبیل در فهرست آثار ملی ایران در پنج سال اخیر شاهدی بر غنای میراث معنوی استان هست. آداب، رسوم، آئین‌ها، مهارت‌ها، ادبیات و فولکلور عشایر شاهسون با اختصاص نیمی از آثار ناملموس ثبت شده ملی به خود گواه اهمیت و جایگاه والای فرهنگی - هنری عشایر کوچرو است.
به گزارش برنا؛ پیشینه غنی استان اردبیل از حیث تاریخی و ظرفیت‌های منحصربه فرد از منظر جغرافیایی عامل اصلی شکل‌گیری، رشد و تنوع عناصر ناملموس در این بخش از ایران شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
سنن شفاهی، هنرها و آداب بومی و محلی، فعالیت‌های جمعی، جشن‌ها، علوم و سبک‌های زندگی و مهارت‌های انطباق با طبیعت و تمام مهارت‌های مربوط به تولید صنایع دستی از ذخایر فرهنگی محسوب می‌شوند. این وجه از میراث فرهنگی که به آن میراث ناملموس گفته می‌شود سینه به سینه از نسل‌های گذشته به یادگار مانده و طبیعتا به نسل‌های بعدی نیز منتقل می‌شود.
طبق مفاد بند دوم کنوانسیون ۲۰۰۳ یونسکو، میراث فرهنگی ناملموس، این گونه تعریف می‌شود: رویه‌ها (عُرف‌ها)، نمادها، دانش‌ها، مهارت‌ها، ابزارها، اشیا، آثار هنری و مکان‌های مرتبط با آنها، که جوامع و افراد، آنها را بخشی از میراث ناملموس خود می‌شناسند و همواره از نسلی به نسلی دیگر منتقل می‌شود و پیوسته به وسیله انسان‌ها و جوامع و گروه‌ها در پاسخ به محیط اطراف‌شان و در تقابل با طبیعت و تاریخشان خَلق می‌شود منوط به اینکه سازگار با مفاد حقوق بشر بین‌المللی و شرایط احترام متقابل میان جوامع، گروه‌ها و اشخاص باشد.
میراث فرهنگی ناملموس اگر چه آسیب‌پذیری‌هایی دارد اما عامل مهمی برای پاسداری از گوناگونی فرهنگی، احترام متقابل و گفت‌وگوی بین فرهنگ‌های مختلف است و فرصتی برای عرضه و ارائه فرهنگ و سبک زندگیِ اصیل کشورهای مختلف دنیا و مقاومت فرهنگی در برابر یکسان‌سازی فرهنگیِ کشورها از سوی کشورهای قدرتمند است. این میراث چند ویژگی اساسی دارد: سنتی، معاصر و زنده است؛ فراگیر است؛ بازنمودی است و اجتماع‌محور است.
میراث فرهنگی ایران میراثی است جاودان، میراثی که سنگ خارای زمانه است. در پیچ و خم‌های تاریخی فراز و نشیب فراوان داشته است. ایران کهنسال که چند هزار سال در یکی از حساس‌ترین مناطق بالیده و رشد کرده است، محل تلاقی و برخوردگاه شرق و غرب و شمال و جنوب بوده است، بدیهی است که با کوله بار سنگینی از میراث فرهنگی و اعتقادی، شیوه تفکر و شیوه خاص بودن خود را بنیان می نهد که دست کم گرفتن این میراث فرهنگی و معنوی نامعقول و ناممکن است.
در این بین پیشینه غنی استان اردبیل از حیث تاریخی و ظرفیت‌های منحصربفرد از منظر جغرافیایی عامل اصلی شکل‌گیری، رشد و تنوع عناصر ناملموس در این بخش از ایران شده است. وجود طوایف کوچ نشین، زبان‌ها و گویش‌های مختلف، آئین‌ها و مراسمات مختلف از جمله قابلیت‌های معنوی و غیرمادی اردبیل محسوب می‌شود.
شیوه و طراحی معماری بی‌نظیر خانه‌های قابل جابجایی آلاچیق، پوشش و پوشاک، بازی‌ها، ذائقه‌های غذایی، آئین‌های اعتقادی و مهارت‌های تطبیق انسان با محیط بخشی از توانمندی‌ها و توانایی‌های غیرمادی عشایر شاهسون را نمایان می‌سازد.
آوازها و نغمه‌ها، داستان‌ها و قصه‌های محافل روستایی و عشایری استان اردبیل بخش مهمی از تاریخ شفاهی، اسطوره، حماسه و شجاعت‌های این منطقه است که با الهام از طبیعت و اندیشه‌های خلاقانه ساکنان آن شکل گرفته است.
تاریخ در بستر جغرافیا حادث می‌شود و در داده‌های باستان شناسی ذخیره و در خاک دفن می‌شود اما با زبان فرهنگ از انسانی به انسان دیگر و از منطقه‌ای به منطقه دیگر نقل مکان می‌کند و اهمیت میراث ناملموس همین زنده بودن آن است. طبق تعاریف کنواسیون میراث فرهنگی ناملموس، قلمرو میراث ناملموس شامل پنج بخش اصلی است که میراث ناملموس استان اردبیل در این قالب به شرح ذیل قابل توصیف است.
سنت شفاهی به عنوان موثرترین ابزار آموزش، توجیه و ابراز تمایزها در هویت‌یابی حکایتی از نسل‌های گذشته در قالب واژه‌ها است که سینه به سینه در جریان است تا توزیع معرفت گذشته میان نسل‌ها را به سامان رسانده و نهادینه سازد. مردمان دیار اردبیل نیز از طریق کلام و به طور شفاهی درقالب آوازها، خطابه‌ها و متل‌ها میراث خود را به آیندگان منتقل می‌کردند که از جمله آنها می‌توان به داستان سارای (ادبیات شفاهی) اشاره کرد که در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده است.
هنر نمایشی بخشی از فرهنگ و تاریخ هر سرزمین و بن مایه ارتباط است. مراسم شبیه‌خوانی که ریشه در شعائر دینی این خطه از کشور قرار دارد و به عنوان یکی از مواریث فرهنگی ناملموس در عرصه جهانی نیز مورد اقبال و توجه پژوهشگران هنرهای نمایشی دینی قرار گرفته است.
برگزاری آئین‌ها، جشن‌ها و مراسم‌های مختلف ملی، مذهبی و قومی از مهم‌ترین عوامل هویت بخش هر جامعه است که می‌تواند علاوه بر انسجام و غرور ملی در پویایی فرهنگی و شکوفایی اقتصادی آن جامعه نیز میسر واقع گردد. در این راستا استان اردبیل نسبت به شناسایی و ثبت ملی آن اقدام نموده و معرفی آنها از جمله آئین‌های مذهبی و آئین‌های مربوط به نوروز را در اولویت کاری خود قرار داده است.
چگونگی حفظ، احیا، معرفی و توسعه میراث ارزشمند طبیعی از مولفه‌های اصلی میراث ملت‌هاست. منظر طبیعی- فرهنگی سبلان ثبت شده در فهرست آثار ملی که پرونده ثبت جهانی آن نیز در حال تکمیل است و حتی بخشی از بوم‌گردی‌های استان از جمله روستای تاریخی کزج در جنوب استان از اقدامات موثر در این راستا است.
صنایع‌دستی و هنرهای بومی، بازتاب نگرش معنوی و فکری اقوام مختلف، یک کالای مادی است که امروزه جزئی از یک کالای فرهنگی محسوب می‌شود و می‌تواند معرف فرهنگ سرزمین ما نیز باشد. از این رو با ثبت آثار هنرهای صنایع‌دستی استان از جمله قلم‌زنی و همچنین با برگزاری نمایشگاه‌های صنایع‌دستی در سطوح مختلف ملی و بین‌المللی می‌توان در حفظ، احیا و انتقال این هنر به نسل آینده و پویایی فرهنگی و اقتصادی جوامع محلی در استان عملکرد موثری ارائه کرد.
آیا این خبر مفید بود؟
نتیجه بر اساس رای موافق و رای مخالف
منبع: خبرگزاری برنا
کلیدواژه: ادبیات استان اردبیل ایران فرهنگی هنری مد فرهنگی ناملموس میراث ناملموس میراث فرهنگی استان اردبیل مهارت ها آئین ها نسل ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۰۳۳۰۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
انتقال مجموعه‌ای از اشیاء باستانی از موزه ملی ایران به کرمان
مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمان گفت: امروز مجموعه ارزشمندی از اشیاء باستانی استان کرمان، از موزه ملی ایران وارد کرمان شد که همزمان با هفته میراث فرهنگی در موزه‌های استان به نمایش گذاشته خواهد شد.
سعید شاهرخی گفت: این اشیاء که از موزه ملی ایران (موزه مادر) انتخاب شده، امروز به کرمان انتقال یافت و همزمان با هفته میراث فرهنگی در باغ موزه هرندی به نمایش در خواهد آمد.
مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمان اظهار کرد: بخشی از اشیاء این مجموعه انتقالی، حاصل کاوش‌های علمی باستان شناسی در تپه‌ها و محوطه‌های کلیدی استان کرمان از جمله تپه یحیی در دشت صوغان شهرستان ارزوئیه و محوطه باستانی شهداد در شهرستان کرمان بوده که در نتیجه کاوش سال‌های پایانی دهه ۴۰ خورشیدی به دست آمده است.
وی تصریح کرد: بخش قابل توجهی از اشیاء مجموعه انتقالی، اشیاء حاصل از حفاری‌های غیرمجاز در محوطه‌های باستانی جیرفت است که در اوایل دهه ۸۰ از کشور خارج شده بود و با تلاش مشترک وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و وزارت امور خارجه از حراج آن در حراجی‌های لندن جلوگیری و به کشور باز گشته است.
شاهرخی افزود: بخشی از اشیاء مجموعه نیز متعلق به تپه گاوکشی در اسفندقه جیرفت است که در نتیجه کاوش‌های علمی باستان شناسی در این تپه حاصل شده که این اشیاء به دوره نوسنگی و حدود۸۸۰۰ سال پیش از این تعلق دارند.
باشگاه خبرنگاران جوان کرمان کرمان
تداوم بارندگیها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش مییابد